Η αποδυνάμωση της προστασίας των μαρτύρων δημόσιου συμφέροντος και οι συνέπειες του νόμου Novartis

Η προστασία των μαρτύρων δημόσιου συμφέροντος έχει αποκτήσει κρίσιμη σημασία στην καταπολέμηση της διαφθοράς και των σοβαρών εγκλημάτων. Παρά τις ευρωπαϊκές οδηγίες και διεθνείς πιέσεις, οι ελληνικές κυβερνήσεις φαίνεται να επιδιώκουν την ουσιαστική κατάργηση αυτού του θεσμού. Με την τροποποίηση του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και την ποινική του διαχείριση, η Νέα Δημοκρατία έχει επιδιώξει τη συρρίκνωση της προστασίας που οι μάρτυρες είχαν στα χέρια τους.

Η πορεία της νομοθετικής διαδικασίας κυριαρχείται από μια σειρά τροποποιήσεων που αμβλύνουν τις δικλείδες ασφαλείας για τους μάρτυρες. Ειδικότερα, η τροποποίηση που έγινε το φθινόπωρο του 2021, σύμφωνα με την οποία το δικαστήριο μπορεί να διατάξει την αποκάλυψη του πραγματικού ονόματος του μάρτυρα, ενδέχεται να αποθαρρύνει τα άτομα από το να καταθέσουν με ανωνυμία. Ανάλογες τροποποιήσεις προήλθαν και από νεότερους νόμους, όπως ο νόμος 5090/2024, που εκτός από την επιδείνωση της κατάστασης, άνοιξε δρόμο για την απομάκρυνση της προστασίας αυτής.

Μία από τις πιο πρόσφατες αποφάσεις της Ελληνικής Δικαιοσύνης να άρει την προστασία στους μάρτυρες στο σκάνδαλο Novartis, έχει επιτραπεί στον εισαγγελέα να επαναφέρει ή να αποσύρει την προστασία ανά πάσα στιγμή. Αυτό κρούει το καμπανάκι για τη διαφθορά στην πόλη και δημιουργεί ένα κλίμα ανασφάλειας, ενδεχομένως υπονομεύοντας τη διαδικασία καταπολέμησης της διαφθοράς.

Ο θεσμός του προστατευόμενου μάρτυρα φαινομενικά παραβλέπεται από την πολιτεία, με τον Πρωθυπουργό να αγνοεί τις ευρωπαϊκές οδηγίες και τις προθεσμίες ενσωμάτωσης νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία των μαρτύρων. Παρά τις υπάρχουσες πιέσεις και αξιοσημείωτες προειδοποιήσεις, η πολιτική στάση φαίνεται να παραμένει σταθερά εναντίον αυτού του θεσμού.

Ορισμένοι δικηγόροι και πολιτικοί, όπως ο Γιάννης Μαντζουράνης και ο Παύλος Σαράκης, αναφέρουν την κατάσταση ως “ληξιαρχική πράξη θανάτου” του θεσμού, επισημαίνοντας ότι όλα θυσιάζονται στον βωμό κομματικών συμφερόντων. Χαρακτηρίζουν την ελληνική πολιτεία ως “βασίλειο της διαφθοράς,” όπου το δημόσιο χρήμα λεηλατείται και η Δικαιοσύνη συνηγορεί σε αυτό, μη προσφέροντας την απαραίτητη προστασία στους μάρτυρες.

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην υπόθεση Novartis συνιστούν όχι μόνο μια νομική αλλά και ηθική πρόκληση, απαξιώνοντας την έννοια της δικαιοσύνης και της προστασίας όσων επιλέγουν να αποκαλύψουν παρανομίες. Η έλλειψη μηχανισμών προστασίας για τους μάρτυρες αποτελεί σοβαρό πλήγμα για την εργασία της δικαιοσύνης στην Ελλάδα. Οι προειδοποιήσεις από διεθνείς οργανισμούς και νομικούς φωνάζουν από μόνες τους για την ανάγκη άμεσων μεταρρυθμίσεων, ώστε να σιγουρευτεί η υποστήριξη των μαρτύρων και η πάταξη της διαφθοράς.

Πηγή: documentonews.gr